KOŁA DWUMASOWE - WYBIERZ MARKĘ AUTA

Co to jest koło dwumasowe?

Koło dwumasowe - ta nazwa często wzbudza strach wśród kierowców, użytkowników samochodów i mechaników. Co się za nią kryje?
Koło dwumasowe to odmiana koła zamachowego.


Każdy samochód wyposażony jest w koło zamachowe — jest to element budowy silnika, odpowiedzialny za gromadzenie energii mechanicznej. Oznacza to, że koło zamachowe "pomaga" podjechać pod górę, czy podczas jazdy z silnym, przeciwnym wiatrem. Aby koło zamachowe spełniało swoje zadanie, musi mieć swój odpowiedni, dosyć duży ciężar — to on sprawia, że takie koło dość trudno rozpędzić, ale też zatrzymać - to jedno z podstawowych praw fizyki. Ciężar koła zamachowego, nieco przeszkadza podczas przyspieszania, ale za to jest pomocny przy jeździe ze stałą prędkością.

Koło zamachowe w samochodzie ma również inne zadania — współpracuje z rozrusznikiem silnika, a w przypadku samochodów ze skrzynią biegów manualną, również ze sprzęgłem ciernym. Bardzo długo, koło zamachowe opierało się ogólnemu rozwojowi motoryzacji — był to element, który nie zmieniał się w żaden sposób przed długie dziesięciolecia.

Bardzo długo był to po prostu lity odlew. Część tak prosta, jak to tylko możliwe, która prawie nigdy nie ulega uszkodzeniu. Takie proste koło zamachowe to koło "sztywne" lub "jednomasowe".

W latach 80., w samochodach zaczął pojawiać się drugi rodzaj koła zamachowego - koło dwumasowe. Popularna "dwumasa" to znacznie bardziej skomplikowany podzespół - składa się on z wielu elementów i otrzymał nowe zadanie, tłumienie drgań generowanych przez silnik samochodu.

Dzięki przeniesieniu tłumików drgań z tarczy sprzęgła do koła zamachowego, możliwe stało się również znaczne zwiększenie mocy i momentu obrotowego silników, przy zachowaniu najwyższego komfortu jazdy i bezpieczeństwa skrzyni biegów.

Wady i zalety koła dwumasowego


Zalety koła dwumasowego:

  • bardzo wysoki komfort jazdy
  • możliwość przeniesienia większej mocy i momentu obrotowego
  • ochrona elementów przeniesienia napędu
  • większa płynność pracy silnika
  • łagodniejsze przekazywanie mocy
  • ochrona skrzyni biegów


Wady koła dwumasowego:

  • duży koszt wymiany
  • okresowość wymian
  • w przypadku zbagatelizowania awarii, możliwe jest uszkodzenie innych elementów

Producenci kół dwumasowych

Niewiele firm dostarcza nowe koła dwumasowe. Dotyczy to zarówno części do nowych samochodów, jak i części zamiennych na rynku aftermarket. Powodów takiej sytuacji jest wiele. Przede wszystkim, koło dwumasowe jest skomplikowanym elementem, który musi znosić ogromne obciążenia. Proces technologiczny wytworzenia takiego koła, które spełni wszystkie wymagania, w tym bardzo duży przebieg, jaki ma pokonać, jest wyjątkowo skomplikowany. Wdrożenie takiej produkcji wymaga również gigantycznych nakładów.

Do najważniejszych producentów kół dwumasowych należą:

  1. LuK
  2. Sachs
  3. Aisin
  4. Valeo

Budowa koła dwumasowego

Koło dwumasowe składa się z kilku elementów - przytwierdzonej do wału korbowego masy pierwotnej, masy wtórnej, z którą współpracuje tarcza i docisk sprzęgła oraz elementów łączących obie masy. W zależności od producenta koła i konkretnego zastosowania, do jakich samochodów jest przeznaczone, "wnętrze" dwumasy może być rozwiązane na kilka sposobów. Najczęściej spotykanym rozwiązaniem są sprężyny łukowe, współpracujące z tarczą zabierakową i łożyskiem.

Prezentacja rozwiązania ze sprężynami łukowymi.

W zależności od producenta i tego, do jakiego samochodu przeznaczony jest dany "dwumas", występują różne rozwiązania tłumików drgań. Zdarzają się koła, które w ogóle nie mają w swojej budowie sprężyn - tłumikami drgań są tam na przykład elementy z tworzyw sztucznych.

Wszystkie elementy koła dwumasowego są równie ważne - łącznie z powierzchnią roboczą, do której przylega tarcza. Najczęściej natomiast zdarzają się awarie tłumików drgań - sprężyn łukowych. Ulegają one również naturalnemu zużyciu wraz z rosnącym przebiegiem. Znaczne zużycie sprężyn łukowych dyskwalifikuje koło dwumasowe z dalszego użytkowania.

Objawy uszkodzonego koła dwumasowego

Do najczęściej występujących objawów zużycia koła dwumasowego należą:

  • dziwne dźwięki z okolicy silnika i skrzyni biegów przy odpalaniu i gaszeniu silnika
  • nietypowe odgłosy z okolicy skrzyni biegów podczas jazdy, szczególnie przy gwałtownym przyspieszaniu
  • drżenie drążka zmiany biegów
  • drżenie pedału sprzęgła
  • wibracje nadwozia samochodu
  • szarpanie przy ruszaniu

Każdy z wymienionych objawów może być, wynikiem uszkodzenia koła dwumasowego, ale może też wskazywać na inną usterkę. Dlatego niezbędna jest profesjonalna diagnoza mechanika

Dwumasa w benzynie


Czy w autach z silnikiem benzynowym montuje się koła dwumasowe?

Koło dwumasowe — obok między innymi wtryskiwaczy i turbosprężarki, to element, który jest postrzegany jako generujący duże koszty w przypadku samochodu z silnikiem o zapłonie samoczynnym - czyli diesla. Wśród użytkowników panuje nawet opinia, że właśnie "dwumasa" i turbina lub wtryski to "pakiet startowy", czyli części jakie należy wymienić na nowe, po zakupie używanego samochodu z silnikiem diesla. Natomiast silniki benzynowe uznawane są za "bezpieczne", niewyposażone w dwumasę, a więc tanie w eksploatacji. Niestety, nie jest to do końca prawda. W latach 90, gdy koło dwumasowe debiutowało na rynku jako nowoczesne rozwiązanie, faktycznie głównie silniki diesla były w nie wyposażane. Wyjątkiem, były mocne silniki benzynowe. Potem jednak, wraz z rozwojem silników, przestało być to regułą. Silniki benzynowe zaczęły wytwarzać znacznie większą moc z jednego litra pojemności, co spowodowało większe drgania, ale też trudności z przeniesieniem tej mocy na sprzęgło i dalej na skrzynię biegów. Tarcze sprzęgła wyposażone w tłumiki drgań - sprężynki - nie były w stanie przenieść takiej mocy i momentu obrotowego. Potrzebne było nowe rozwiązanie. Obecnie, bardzo wiele samochodów również z silnikami benzynowymi opuszcza fabrykę z kołem zamachowym dwumasowym. Rozważając zakup młodego, kilkuletniego samochodu, bardzo ciężko jest znaleźć jakikolwiek samochód niewyposażony w koło dwumasowe.


Downsizing silników benzynowych a koło dwumasowe

Do tego obrazu, swoje dołożyło również zjawisko krytykowane przez wielu użytkowników i ekspertów, jakim jest downsizing silników. Downsizingiem określane jest zmniejszanie silników nowych samochodach, przy zachowaniu wysokiej mocy, albo nawet jej wzroście. Silniki oprócz mniejszej pojemności, bardzo często mają teżmniejszą ilość cylindrów. Sedan klasy średniej, taki jak np. Ford Mondeo, czy Volkswagen Passat jeszcze kilkanaście lat temu napędzany był silnikiem o pojemności co najmniej 1800 centrymetrów sześciennych i co najmniej 4 cylindrach. Obecnie samochody urosły, modele porównywalnej klasy są większe od swoich poprzedników, a za to silniki są mniejsze. Obecnie nierzadko auta klasy średniej napędzane są silnikami turbodoładowanymi 3 - cylindrowymi o pojemności 1.5, a w niektórych przypadkach nawet 1.0, czy 1.2. Spowodowane jest to coraz bardziej wyśrubowanymi normami dotyczącymi ekologii i spalania. Niestety, fizyki nie da się oszukać - i nawet jeżeli silnik ma równie dużą moc, co jego większy poprzednik, to wytwarza znacznie większe drgania wału korbowego.

Mimo że obecnie producenci nieco odchodzą od downsizingu, to jeszcze bardzo długo królować na rynku będą samochody z bardzo małymi silnikami. W związku z tym, kierowcy są "skazani" na dwumasy, bez których te silniki nie mogą poprawnie funkcjonować. Co więcej, producenci samochodowych podzespołów już pracują nad kolejnymi rozwiązaniami, które będą w stanie skuteczniej niwelować drgania. Powoli wprowadzane jest już rozwiązanie, które można roboczo określić "dwumasowym kołem pasowym".

W jakich autach jest koło dwumasowe, a w jakich koło sztywne?

W obecnych czasach nie ma jasnego kryterium, w jakich samochodach pracuje sprzęgło z kołem dwumasowym, a w jakich z kołem sztywnym. Jeżeli chcemy to sprawdzić, każdy samochód trzeba rozpatrywać indywidualnie. Na rynku samochodów nowych w tej chwili, łatwiej znaleźć auto z kołem dwumasowym, niż ze sztywnym.

Koło dwumasowe DSG – Czy skrzynia DSG ma koło dwumasowe?

Wśród użytkowników panuje przekonanie, że samochody z automatyczną skrzynią biegów, nie są wyposażane w koła dwumasowe. Faktycznie, tak jest, w przypadku klasycznych "automatów", zwanych też "hydraulicznymi", w jakich nie występuje zwykłe sprzęgło cierne. Tam sprzęgło hydrokinetyczne doskonale odgrywa rolę tłumika drgań. Nie ma potrzeby zastosowania żadnego innego tłumika. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku samochodów, w których występuje skrzynia biegów manualna ze sterowaniem automatycznym. Jednym ze specyficznych przypadków takiej skrzyni biegów, jest skrzynia DSG opracowana przez koncern Volkswagena i inne przekładnie dwusprzęgłowe. W tych skrzyniach, oprócz modułu sprzęgła, który sam w sobie jest dosyć drogi, występuje też koło zamachowe dwumasowe. To ono spełnia tam rolę tłumika drgań, pozwala też na ochronę samej skrzyni biegów. Często zdarza się, ku zaskoczeniu użytkowników, że objawy, odczytywane jako awaria sprzęgła w skrzyni 2CT, w rzeczywistości powodowane są przez zużyte koło dwumasowe. Takie problemy, jak szarpanie przy zmianie biegów w skrzyni dwusprzęgłowej, mogą być powodowane właśnie uszkodzonym kołem dwumasowym.

Jeżeli chodzi o skrzynie biegów dwusprzęgłowe i współpracujące z nimi koła dwumasowe, to zarówno silniki benzynowe, jak i diesle są w nie wyposażone.

Regeneracja dwumasy

Tańszym rozwiązaniem od montażu fabrycznie nowego koła dwumasowego, wydaje się jego regeneracja. Na rynku istnieje bardzo wiele firm, które oferują tego typu usługę. Jednak niestety nie wszystkie są godne polecenia i warte zaufania. Jak wynika z naszej obserwacji i doświadczenia, a także z doświadczeń naszych klientów, nie jest to jednak dobre rozwiązanie. Nie wszystkie firmy, podejmujące się wykonania takiej usługi, mają do tego celu odpowiednie środki, narzędzia i wiedzę. Zdarza się, że firmy robią to "na szybko", aby zapewnić szybkość wykonania usługi i jej niską cenę, bez przywiązywania odpowiedniej staranności do jakości wykonanej usługi i solidności elementu po naprawie. Niestety często zdarza się, że po wymianie koła dwumasowego na takie po regeneracji, problem wraca znacznie szybciej, niż życzyłby sobie tego kierowca. Nierzadko występuje nawet taka ekstremalna sytuacja, kiedy po montażu takiej regenerowanej dwumasy, problemy nie ustępują w ogóle. Koło dwumasowe wydaje takie same dziwne dźwięki, jak wcześniej, lub podobnie szarpie przy ruszaniu.

Niestety, odpowiednie narzędzia, maszyny i części zamienne do profesjonalnej, zgodnej ze standardami producenta naprawy koła dwumasowego, są nie tylko bardzo drogie, ale również bardzo trudno osiągalne. Sprawia to, że w skali kraju pojedyncze warsztaty są w stanie przeprowadzić regenerację dwumasy w sposób zgodny z zasadami sztuki, tak aby naprawiona część była podobnej klasy co nowy element. W praktyce są to pojedyncze punkty, a nawet powiedzieć można, że jeden lub wcale. Wykonanie naprawy na poziomie porównywalnym z nowym elementem jest bardzo trudne.