Każde auto posiada koło zamachowe. Jest to element niezwykle istotny, spełniający wiele funkcji. Odpowiada za:
- współpracę z rozrusznikiem,
- przekazanie energii z silnika na sprzęgło,
- równą pracę silnika na wolnych obrotach,
- magazynowanie energii.
Ważna jest odpowiednia waga koła zamachowego. Silnik z lżejszym kołem zamachowym lepiej reaguje na gaz i nieco więcej mocy przekazuje na koła, za to problem pojawia się przy dużym obciążeniu lub podczas podjazdu pod górę. Wynika to z praw fizyki – cięższe ciało trudniej rozpędzić, ale również trudniej zatrzymać. Cięższy element jest w stanie zmagazynować więcej energii, która jest później oddawane w trakcie większych obciążeń układu napędowego.
Duży ciężar koła zamachowego również wpływa pozytywnie na pracę silnika na wolnych obrotach. Często w autach sportowych stosuje się „odelżane” koła zamachowe. Montaż takiego elementu ma pozytywny wpływ na osiągi, ale negatywny na komfort jazdy.
Przeczytaj więcej na ten temat w artykule Lekkie koło zamachowe
Koło zamachowe dwumasowe – działanie i ceny
Koła zamachowe dwumasowe pojawiły się na rynku około roku 1985. Aby zrozumieć przyczyny opracowania tego rozwiązania, warto prześledzić to, jak znaczny rozwój silników dokonał się od lat 80. Współczesne jednostki, z jednego litra pojemności rozwijają dwa – trzy razy więcej mocy niż było to 20, czy 30 lat temu. Dzieje się to dzięki szerokiemu zastosowaniu turbodoładowania i bezpośredniego wtrysku paliwa.
Kierowcy kojarzą koła dwumasowe głównie przez konieczność ich wymiany i duże związane z tym koszty. Stąd często pojawia się pomysł, aby dwumasę zastąpić sztywnym zamiennikiem. Głównym powodem dla takiego działania jest chęć ograniczenia kosztów naprawy auta. Należy jednak pamiętać, że koło dwumasowe spełnia w samochodzie ważne funkcje. Tak poważna ingerencja w układ napędowy pojazdu zmienia w pewien sposób charakterystykę pracy auta. Powszechna opinia mówiąca, że koło dwumasowe jest w aucie niepotrzebne, a wymyślono je, aby „naciągać” użytkowników na koszty jest całkowicie błędna.
Aby lepiej ukazać, o jakich kosztach mowa, przygotowaliśmy tabelę z najpopularniejszymi modelami samochodów w Polsce i cenami zestawów sprzęgła z kołem dwumasowym do nich. Dla porównania, przytoczyliśmy również ceny zamienników na sztywne koło.
Analizując powyższe dane, możemy dojść do wniosku, że cena nowego, kompletnego zestawu sprzęgła z kołem dwumasowym do większości popularnych modeli nie jest zbyt wygórowana. W ciągu ostatnich lat te ceny znacząco spadły. Obecnie cena kompletu renomowanej marki najczęściej nieco przekracza 1000 PLN, co nie jest wysoką ceną za komfort jazdy porównywalny z nowym autem i gwarancję bezawaryjnego użytkowania przez długi czas. Drugim ważnym wnioskiem jest to, że nie do każdego auta da się zastosować modyfikację na koło zamachowe jednomasowe. Jest to wykluczone w przypadku skrzyni biegów dwusprzęgłowej, takiej jak DSG stosowane w autach koncernu Volkswagena. Również w nowszych modelach marki Audi nie ma takiej możliwości. Koło zamachowe w tych pojazdach jest bardzo specyficznej budowy, co wyklucza konwersję.
Z analizy danych płynie również wniosek, że w wielu przypadkach różnica między zestawem z kołem dwumasowym, a z kołem sztywnym jest nieznacząca. W przypadku Opli z silnikiem 1.9 CDTi i skrzynią biegów F40 jest to zaledwie 30 złotych. W takim przypadku, wymiana koła zamachowego na sztywne jest uzasadniona tylko, gdy auto pracuje w wyjątkowych, określonych warunkach – na przykład bardzo dużo jeździ po mieście. Wtedy koło sztywne spisze się lepiej od dwumasowego.
Po analizie kosztów wymiany koła dwumasowego na nowe, spróbujmy zastanowić się, jaka jest dokładnie funkcja tego typu elementu w aucie. Rosnąca moc silników, których wydajność i parametry ulegają ciągłej poprawie od lat 80. wymusiła zmiany w układzie napędowym. Klasyczne rozwiązania nie zdawały egzaminu przy tak wyżyłowanych jednostkach, jakie spotykamy obecnie. Co więcej, auta mają coraz mniejsze pojemności i ilość cylindrów. To przekłada się na bardzo duże wibracje generowane przez jednostkę napędową. Aby zapewnić komfort użytkownikowi, konieczne jest solidne tłumienie drgań. Tłumiki znajdujące się wyłącznie w tarczy sprzęgła, nie były w stanie podołać temu zadaniu.
W klasycznym rozwiązaniu ze sztywnym kołem, tarcza sprzęgła spełnia jednocześnie dwie bardzo ważne funkcje:
- przenoszenie napędu
- tłumienie drgań
W starszym rozwiązaniu, tarcza jest wyposażona w sprężyny – tłumiki drgań skrętnych.
Okazało się jednak, że jeden niezbyt duży element nie jest w stanie skutecznie łączyć dwóch tak ważnych zadań. Przy autach z silnikami turbodoładowanymi o małej pojemności ale dużej mocy, tłumienie wibracji przez tarczę sprzęgła nie zapewniało wystarczającego komfortu jazdy. Należy pamiętać też, że wymagania klientów zmieniły się na przestrzeni lat. Samochód obecnie oprócz podstawowej funkcji musi zapewniać również duży komfort jazdy, ciszę, łatwość prowadzenia.
Wraz z rozwojem motoryzacji zmieniła się też charakterystyka działania silników. Silniki turbodoładowane rozwijają moc bardzo gwałtownie. Koło dwumasowe pozwala redukować ujemne skutki takiej charakterystyki i zachować duży komfort jazdy.
Tarcza sprzęgła z tłumikami drgań ma ograniczoną skuteczność w przenoszeniu mocy. W przypadku aut z „dwumasą”, tarcza najczęściej nie posiada tłumików. Jest „stałym” elementem, dzięki czemu może znosić nawet bardzo duże obciążenia i przenosić ogromną moc silnika.
Zobacz film ilustrujący jak koło dwumasowe tłumi drgania skrętne silnika
Koło dwumasowe – wady i zalety
Koła dwumasowe kierowcom najczęściej kojarzą się głównie z dużymi kosztami wymiany. Nie da się zaprzeczyć, że auto z kołem jednomasowym jest tańsze w eksploatacji. Trzeba jednak pamietać, że za wprowadzeniem koła dwumasowego do danego samochodu stoi sztab inżynierów danego producenta. Obiegowa opinia, że „koła dwumasowe są po to, aby wyciągać pieniądze od klientów” nie jest prawdziwa. Trzeba mieć świadomość, że producenci aut nie produkują sprzęgieł, ani kół dwumasowych. Robią to zewnętrzne firmy na ich zlecenie. Np. firma VW, czy BMW nie zarabia na sprzedawaniu kół dwumasowych na rynku części zamiennych.
Układ napędowy z „dwumasą” jak każde inne rozwiązanie ma swoje wady i zalety:
Zalety:
- komfort jazdy
- ograniczenie wibracji przenoszonych na nadwozie
- duża możliwość przenoszenia momentu obrotowego
- łagodna praca silnika i układu napędowego
- ochrona układu korbowego i skrzyni biegów
Wady:
- wysoki koszt części
- obniżona wytrzymałość
Bardzo ważny jest ostatni punkt wymieniony jako zalety. Większość nowoczesnych układów napędowych to jednostki bardzo wysilone. Z tego powodu sprzęgło, skrzynia biegów, czy sam układ korbowy silnika mogą ulegać szybkiemu zużyciu. Tego typu awariom zapobiega również zastosowanie koła dwumasowego.
Gdy mówimy o wadach układu napedowego z kołem dwumasowym, wszystko sprowadza się tak naprawdę do kosztów. To jednak zależy w bardzo dużym stopniu od danego modelu. Cena nowego koła dwumasowego może się wahać od 800 do nawet 3000 zł.
Podobnie jest z wytrzymałością koła dwumasowego. W jednym modelu może być to zaledwie około 100 000 kilometrów. Z kolei w innym aucie, może udać się przejechać nawet cztery razy tyle i użytkownicy zupełnie nie narzekają na ten element. Zwykle koła dwumasowe w silnikach benzynowych wytrzymują większy przebieg niż w dieslach.
Koło zamachowe jednomasowe
Koło zamachowe jednomasowe jest zwane też sztywnym ze względu na swoją budowę. Jest to lity odlew, który nie posiada żadnych ruchomych części. Najczęściej posiada tzw koronkę, czyli zębaty okrąg, który napędza rozrusznik przy odpalaniu samochodu. Oprócz tego wyróżniamy powierzchnię roboczą, gdzie pracuje tarcza sprzęgła i bolce, które ustalają miejsce umocowania docisku sprzęgła. Koło zamachowe współpracuje z tarczą, a przykręcony do niego jest docisk.
Sztywne koło zamachowe nie posiada żadnych tłumików drgań skrętnych. Są one umieszczone na tarczy sprzęgła. Koło jednomasowe, w odróżnieniu od kół zamachowych dwumasowych, nie wymaga najczęściej wymiany przez cały okres użytkowania samochodu. Wymiana tego elementu konieczna jest tylko przy poważnej awarii. Do uszkodzenia koła sztywnego dochodzi najczęściej, gdy zepsuty lub źle zamontowany jest rozrusznik. Może dojść do wyłamania zębów na kole. Inny przykład awarii to długa jazda z bardzo zużytym sprzęgłem. Wtedy może dojść do zużycia powierzchni roboczej koła zamachowego.
Wymiana koła sztywnego na nowe nie jest łatwa. Te części nie są praktycznie dostępne na rynku, ponieważ bardzo rzadko ulegają zużyciu. Jeżeli nie uda się znaleźć nowego zamiennika, możliwe, że pozostanie zakup używanej lub wysłanie zapytania do serwisu ASO danej marki.
Podaj swoje dane i numer VIN pojazdu a przygotujemy dla Ciebie spersonalizowaną ofertę.
[contact-form-7 id="174" title="Bez tytułu"]
Twoje dane będę administrowane przez właściciela Sprzegla24, Marcina Zachwieję. Więcej informacji nt. ochrony i przetwarzania danych osobowych znajduje się w polityce prywatności
Modyfikacja z dwumasy na koło sztywne
Do coraz większej ilości samochodów dostępne są zestawy modyfikacyjne. Pozwalają one na przezbrojenie układu napędowego z oryginalnego koła dwumasowego na sztywne. Często kierowcy aut, w których jest „dwumasa” poszukują informacji na ten temat. Główną zachętą jest w tym przypadku cena. Nowe koło dwumasowe, samo – bez sprzęgła, często kosztuje więcej niż cały taki zestaw ze sprzęgłem.
Przeczytaj nasz artykuł – Wymiana dwumasy na koło sztywne
Warto jednak wspomnieć o najważniejszych kwestiach. Gdy decydujemy się, aby wymienić nasze zużyte dwumasowe koło na sztywne, trzeba pamiętać, aby użyć odpowiednich części. Na forach internetowych znaleźć można dużo informacji na temat nieoficjalnych przeróbek na sztywne koło. Nie wolno słuchać tego typu rad. Najczęściej chodzi o montaż używanego sztywnego koła z innego auta i do tego tarczy i docisku od innego samochodu. Tego typu modyfikacja nie może dobrze współpracować z silnikiem i skrzynią biegów. Te elementy są bardzo narażone na uszkodzenie. Co więcej, przy niskich obrotach silnika, mogą być odczuwalne bardzo duże drgania na karoserii auta.
Aby uniknąć nieprawidłowej pracy skrzyni biegów i silnika, należy do modyfikacji użyć części sprawdzonego producenta, dedykowanych do danego samochodu.
Chrysler Voyager – koło zamachowe
Na rynku są obecne samochody, które mają zupełnie inną konstrukcję sprzęgła od standardowej. Jednym z takich samochodów Jest Chrysler Voyager z silnikiem benzynowym. W tym aucie zestaw sprzęgła składa się z koła sztywnego, tarczy i docisku, ale dostarczanego jako skręcony fabrycznie moduł. W tym przypadku, nie ma możliwości wymiany samej tarczy i docisku. Przy każdej wymianie, trzeba zmienić również koło sztywne na nowe. Jest to nietypowa sytuacja, ponieważ najczęściej, koło jednomasowe nie podlega wymianie i zostaje dożywotnio w samochodzie.
Minusem tego rozwiązania jest wysoki koszt części. Do zalet można zaliczyć łatwość montażu. Taki zestaw wystarczy przykręcić do wału korbowego. Nie ma potrzeby ustawiania docisku, czy centrowania tarczy. Wymiana koła zamachowego przy każdej wymianie tarczy i docisku eliminuje też problem jego zużycia.
Tego typu rozwiązanie występuje w samochodach takich, jak:
Koło zamachowe 126P
Fiat 126P – popularny „Maluch” to auto, gdzie seryjnie występuje koło zamachowe sztywne. To auto kiedyś bardzo często można było zauważyć na trasach amatorskich zawodów, jak np. KJS. W tym przypadku bardzo często stosuje się lekkie koła jednomasowe dla polepszenia osiągów.
Koło zamachowe – 1.9 TDI
W autach koncernu Volkswagena z bardzo popularnym silnikiem 1.9 TDI najczęściej występuje dwumasowe koło. Jedynie początkowe, najsłabsze wersje miały koło sztywne. Cena zestawu z kołem dwumasowym waha się od 1100 do 1700 PLN w zależności od konkretnego modelu. W tym przypadku często użytkownicy szukają informacji nt. możliwości zastosowania sztywnego koła. W większości przypadków jest to możliwe. Trzeba jednak pamiętać o zastosowaniu dobrego jakościowo produktu, aby nie dopuścić choćby do uszkodzenia wału korbowego.
Kolo dwumasowe – objawy
Koło dwumasowe najczęściej daje o sobie znać, gdy już jego elementy są zużyte. To, co jako pierwsze obserwuje kierowca, to dziwne dźwięki dochodzące ze strony silnika. Jednak, aby w 100% zweryfikować uszkodzone dwumasowe koło, trzeba je zdemontować. Wtedy takie koło można pomierzyć i dokładnie obejrzeć, co daje na odpowiedź, czy jest sprawne, czy uszkodzone. Z informacji przekazywanych tylko podczas pracy silnika, mogą płynąć błędne wnioski. Często pada diagnoza: uszkodzone koło dwumasowe, a w rzeczywistości okazuje się, że powód jest inny.
W przypadku koła sztywnego, najczęściej zużycie, które kwalifikuje je do wymiany objawia się poważną awarią. Może być to np. brak możliwości uruchomienia silnika przez rozrusznik lub ślizganie się sprzęgła.
Koło dwumasowe – żywotność
Nie da się jednoznacznie określić żywotności koła dwumasowego. Zależy to od bardzo wielu czynników. Do najważniejszych zalicza się:konkretny model auta,styl jazdy kierowcy,obciążenia, z jakimi jeździ samochód, warunki w jakich jest użytkowany,stan techniczny samochodu.
Są również pewne metody przedłużenia okresu między wymianami koła dwumasowego. Przede wszystkim należy unikać pracy silnika na zbyt niskich obrotach. Tyczy się to szczególnie silników diesla. Coś, co często jest określane jako eco – driving i ma na celu ograniczenie zużycia paliwa, może źle wpływać na części umieszczone w samochodzie. Silnik podczas pracy poza swoimi optymalnymi obrotami generuje bardzo duże drgania, które koło dwumasowe musi wytłumić ulegając bardzo szybkiemu zużyciu.
Koło zamachowe dwumasowe ulega również przyspieszonemu zużyciu, gdy auto nie odpala od razu, a długo kręci rozrusznik. Bardzo negatywnie na wytrzymałość elementów układu napędowego wpływa chip tuning. Niestety najczęściej tunerzy nie przekazują klientom tych informacji.
Nasze sprzęgła hydrokinetyczne
Przeczytaj inne nasze wpisy na blogu
Jazda na półsprzęgle – czym grozi?
Jazda na półsprzęgle polega na umiejętnym korzystaniu ze sprzęgła, które nie jest w pełni załączone. W wielu sytuacjach, takich jak ruch miejski w godzinach szczytu czy podjeżdżanie pod górkę, umiejętność ta może okazać się niezwykle przydatna. Dzięki niej...
Jak działa sprzęgło hydrauliczne?
Sprzęgło hydrauliczne często kojarzy nam się z hydrauliką domową, jednak to stosowane we współczesnych samochodach ma niewiele z nią wspólnego. Sprzęgło hydrauliczne w samochodzie to nic innego jak klasyczne sprzęgło cierne, którego układ sterowania jest...
Gdzie jest sprzęgło w samochodzie?
Sprzęgło to jeden z najważniejszych elementów układu napędowego samochodu. Jego poprawne działanie pozwala na płynne zmiany biegów oraz na uruchomienie silnika. W artykule tym omówimy, gdzie dokładnie znajduje się pedał sprzęgła, gdzie znajduje się samo...